باریجه(با نام علمیFerula gummosa) یکی از گیاهان ارزشمند دارویی و صنعتی ایران است که از دیرباز در طب سنتی و صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گرفته است. این گیاه معطر و صمغ‌دار که به خانواده‌ی چتریان (Apiaceae) تعلق دارد، به دلیل خواص درمانی فراوان و اهمیت اقتصادی ویژه‌ای که دارد، جایگاهی برجسته در میان گیاهان بومی‌کشورمان پیدا کرده است.
باریجه عمدتاً در نواحی کوهستانی و مرتفع ایران مانند استان‌های فارس، اصفهان، کرمان، خراسان و مرکزی رشد می‌کند. این گیاه به آب و هوای خشک و نیمه‌خشک علاقه‌مند است و برای رشد مطلوب به خاک‌های سبک و سنگلاخی نیاز دارد. دوره‌ی رشد آن از بهار آغاز می‌شود و در تابستان به مرحله‌ی برداشت صمغ می‌رسد.
صمغ باریجه که از بریدگی‌های ایجاد شده روی ساقه یا ریشه‌ی گیاه استخراج می‌شود، دارای عطری قوی و طعمی‌تلخ است. این صمغ در پزشکی سنتی ایران جایگاه مهمی‌داشته است. از مهم‌ترین خواص دارویی باریجه می‌توان به اثر ضدالتهابی، ضدعفونی‌کننده، خلط‌آور، مسکن درد و محرک سیستم گوارش اشاره کرد. همچنین در طب سنتی، باریجه را برای درمان بیماری‌هایی همچون آسم، برونشیت، زخم معده و دردهای عضلانی تجویز می‌کرده‌اند.
از باریجه علاوه بر مصارف دارویی، در صنعت عطرسازی نیز استفاده می‌شود. اسانس معطر حاصل از صمغ باریجه به عنوان یک ماده‌ی تثبیت‌کننده‌ی بو در تولید عطرهای گران‌قیمت کاربرد دارد. همچنین صنایع غذایی و آرایشی نیز به دلیل ویژگی‌های آنتی‌باکتریال این صمغ، علاقه‌مند به بهره‌برداری از آن هستند.
برداشت باریجه به روش سنتی صورت می‌گیرد و معمولاً کشاورزان بومی‌با ایجاد برش‌هایی روی ساقه‌ی گیاه، صمغ خارج شده را طی چند مرحله جمع‌آوری می‌کنند. این روش برداشت اگرچه سودآور است، اما فشار بیش از حد بر روی منابع طبیعی باریجه، باعث کاهش جمعیت این گیاه شده است. امروزه، باریجه جزو گیاهان در معرض تهدید ایران به شمار می‌رود و سازمان‌های محیط زیست بارها نسبت به برداشت بی‌رویه‌ی آن هشدار داده‌اند.
برای حفظ این میراث گران‌بها، نیاز به اجرای برنامه‌های حفاظتی و کشت صنعتی باریجه احساس می‌شود. ایجاد مزارع اختصاصی برای کشت باریجه می‌تواند علاوه بر حفاظت از رویشگاه‌های طبیعی، منبع درآمدی پایدار برای کشاورزان محلی ایجاد کند. همچنین تحقیقات بیشتر درباره‌ی پرورش این گیاه در شرایط کنترل‌شده می‌تواند به افزایش تولید و بهره‌وری آن کمک کند.
در نهایت باید گفت باریجه نه تنها بخشی از گنجینه‌ی طبیعی و دارویی ایران است، بلکه نماد هوشمندی طبیعت در هدیه دادن منابع شفابخش به انسان‌هاست. حفظ و بهره‌برداری اصولی از این گیاه ارزشمند می‌تواند نقش مهمی‌در توسعه‌ی پایدار منابع طبیعی کشور ایفا کند.